فرهنگ و فرزندآوری: بررسی تمایلات باروری زنان کُرد شهر مهاباد

در طول چند دهه ی گذشته، تغییرات جمعیّت شناختی گسترده ای در جامعه ی ایران رخ داده و باروری کاهش بی سابقه ای داشته است، به طوری که امروزه میزان باروری در بیشتر مناطق کشور کمتر از سطح لازم برای جایگزینی نسل هاست. بی تردید، هرگونه برنامه ریزی و اقدام عملی برای جلوگیری از کاهش بیشتر باروری در میان خانواده ها، مستلزم بررسی تمایلات فرزندآوری زنان و عوامل و تعیین کننده های آن در مناطق مختلف ایران است. هدف از این مقاله بررسی تمایلات فرزندآوری زنان کُرد همسردار ساکن شهر مهاباد است. داده ها با استفاده از پیمایش انجام شده در میان 700 خانوار نمونه ی شهر مهاباد در فروردین ماه 1391 گردآوری شده است. نتایج نشان می دهد که 61/4 درصد زنان قصد بر توقفّ فرزندآوری دارند. بررسی تمایلات فرزندآوری زنان بر حسب شمار فرزندان در حال حاضر زنده ی آنها گویای آن است که 39/3 درصد زنان بدون فرزند یا با یک فرزند، 77/7 درصد زنان صاحب دو تا سه فرزند و 86 درصد زنان صاحب بیش از سه فرزند تمایل ندارند که فرزند دیگری داشته باشند. تحلیل های دو متغیرّه نشان داد که تفاوت معنی داری بر حسب تمایلات فرزندآوری در میان زنان با ویژگی های اقتصادی  اجتماعی، جمعیتّی و فرهنگی متفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل چند متغیّره حاکی است که مشخّصه های فرهنگی به تنهایی نمی توانند نقش تعیین کننده ای در پیش بینی احتمال تمایل نداشتن به فرزندآوری داشته باشند. در واقع، ترکیبی از مشخّصه های فرهنگی، اقتصادی  اجتماعی و جمعیتّی تبیین بهتری از تمایلات فرزندآوری زنان به دست می دهد. بر اساس این یافته ها باید گفت که در سیاست گذاری های جمعیّتی جدید، سیاست های تشویقی برای افزایش موالید عمدتاً بایستی معطوف و متمرکز بر زنان ازدواج کرده ی بی فرزند یا صاحب یک فرزند باشد.